Je kent het wel. De afspraken zijn duidelijk. De doelen zijn besproken. En tóch gebeurt het niet. Werk blijft liggen, fouten worden weggewuifd, niemand lijkt zich écht verantwoordelijk te voelen. Frustrerend? Ja. Maar ook: een kans.
“Ze doen het niet” bestaat niet
Als teamcoach horen wij vaak: “Ik heb het echt meerdere keren benoemd, maar ze pakken het gewoon niet op.” Wat er meestal niet gezegd wordt, maar wat wel meespeelt:
Wat doet de leider (onbewust) waardoor dit gedrag in stand blijft?
Verantwoordelijkheid nemen is geen kwestie van even zeggen “jij moet dit doen”. Het ontstaat in een cultuur van vertrouwen, duidelijkheid én het voorbeeld dat jij zelf geeft.
De Lencioni-lens
In ons werk gebruiken wij regelmatig het model van Patrick Lencioni. Hij beschrijft vijf lagen die bepalen of een team goed functioneert. Een daarvan is verantwoordelijkheid.
Maar let op: verantwoordelijkheid pakt niemand zomaar. Het bouwt op andere lagen zoals vertrouwen, betrokkenheid en veiligheid. Als die ontbreken, zie je vaak dit soort gedrag:
- Mensen spreken elkaar niet aan, uit angst om ‘de sfeer te verpesten’.
- Problemen worden bij jou als leidinggevende neergelegd.
- Niemand voelt zich écht eigenaar van het resultaat.
En dat is geen toeval. Dat is een systeem.
Dus… wat kun je doen?
- Check het voorbeeld dat jij geeft
Laat jij zelf zien wat verantwoordelijkheid nemen is? Spreek je mensen aan? Geef je zelf fouten toe? - Maak verwachtingen glashelder
Vage afspraken zijn een vrijbrief voor afschuiven. Zet concrete acties op papier: wie doet wat, wanneer? - Creëer een aanspreekcultuur
Laat het niet alleen van jou afhangen. Nodig je team uit elkaar aan te spreken op gedrag, vanuit respect en gezamenlijke doelen. - Vier wél wat goed gaat
Verantwoordelijkheid gaat niet alleen over fouten. Juist het benoemen van eigenaarschap dat wél wordt genomen, versterkt dat gedrag. - Durf stil te staan bij het ongemak
Vermijd je zelf gesprekken over ‘gedoe’? Grote kans dat je team dat dan ook doet.
Persoonlijk leiderschap = systeemleiderschap
Als leider ben jij geen toeschouwer van teamgedrag. Je bént het systeem. Persoonlijk leiderschap begint dus bij jezelf: durf jij te kijken naar wat jouw gedrag mogelijk in gang zet? Dat is geen schuldvraag. Het is leiderschap. Het is invloed pakken op iets wat jij wél kunt veranderen: jezelf.
Waar zie jij dit terug?
In jouw team, of misschien wel bij jezelf? Merk je dat verantwoordelijkheid soms ontbreekt, ondanks goede bedoelingen?
Laat het weten. Of neem contact met ons op, dan kijken we samen hoe jouw team meer eigenaarschap pakt, en jij daar een rol in kunt spelen.
